Stanisław Wawrzyniec Staszic (1755-1826) zasłynął jednocześnie jako ksiądz, uczony, filozof, geolog i geograf, filantrop, działacz polityczny i oświatowy, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego oświecenia, prekursor badań terenowych i turystyki górskiej, mąż stanu. 

    S. W. Staszic urodził się 6 listopada 1755 roku w Pile. Był synem Wawrzyńca i  Katarzyny Sztasziców. Jego ojciec był burmistrzem Piły. Stanisław miał dwóch braci: Andrzeja i Antoniego oraz siostrę Annę. W dzieciństwie uczył się w szkole parafialnej, w swoim rodzinnym mieście, potem w poznańskiej szkole średniej, następnie w seminarium duchownym, które ukończył święceniami kapłańskimi na przełomie lat 1778-1779. W 1779  r.  wyjechał na studia zagraniczne do College Royal w Paryżu, gdzie poświęcił się głównie naukom przyrodniczym   i fizycznym. Poznał tam bardzo głośnego, jak na owe czasy, filozofa Buffona, autora wielotomowej "Historii naturalnej" oraz "Epoki natury", dzieła przedstawiającego ewolucyjny tok dziejów świata. Po powrocie do kraju w 1781  r.  Staszic został wychowawcą synów Andrzeja Zamoyskiego. Wpłynęło to bardzo na jego poglądy na świat, ponieważ do tej pory interesowały go tylko sprawy czysto naukowe,     a teraz stał się bardzo wrażliwy na aspekty polityczne z tego względu, że Zamoyski był bardzo znanym patriotą. W 1787 roku wydał książkę pt. ,,Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego", a w 1890 ,,Przestrogi dla Polski". W tym samym roku wyruszył w podróż do Włoch, podczas której powstał ,,Dziennik podróży".

Po roku 1795, gdy Polska została wymazana z mapy Europy , Staszic zajął się działalnością na rzecz rozwoju gospodarczego kraju oraz pracą  naukową. Od  16  października 1808  r.  był prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, które istniało w Warszawie od 16 listopada 1800 roku. Na tym stanowisku Staszic działał aż do śmierci. W latach 1807-15 był członkiem Izby Edukacyjnej i Dyrekcji Edukacji Narodowej Księstwa Warszawskiego. Później został członkiem Towarzystwa Elementarnego do Ksiąg. W 1807 roku ubiegał się o urząd referendarza. Mianowany zostaje nim przez Fryderyka Augusta, w listopadzie 1808 roku. Następnie w 1810  r.   rozpoczyna prace na stanowisku radcy w Radzie Stanu. W czerwcu 1815  r.   przyjął nominacje na wysoki urząd członka Rady Stanu. Ponadto w tymże samym roku w grudniu został członkiem Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Królestwa. Zajmował się tam sprawami organizacji szkolnictwa. W 1816  roku był mianowany   na dyrektora Wydziału (później Dyrekcji) Przemysłu i  Kunsztów w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych   i Policji. Urząd ten sprawował do maja 1824 roku, kiedy to po konflikcie z Druckim-Lubeckim, na prośbę Staszica car Rosji zdymisjonował go z tego stanowiska.   W 1824  r.  został ministrem Stanu Królestwa Polskiego. Stanisław Staszic wniósł wielki wkład w rozwój szkolnictwa. W 1816 r.  założył Szkołę Akademiczno-Górniczą w Kielcach   i  Instytut Agronomiczny w Marymoncie. W 1816  r.  utworzono Królewski Uniwersytet w Warszawie, w którym      na czele Rady Głównej stanął ten wielki Polak. Także na wniosek Staszica założona   została w Warszawie w 1825r.  Szkoła Przygotowawcza do Instytutu Politechnicznego, która w 1827  r.   osiągnęła status wyższej uczelni.    Do jednych z największych osiągnięć Staszica należy utworzone w 1816 roku Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze. Możemy powiedzieć, iż proces tworzenia HTR rozpoczął się już w 1801 roku, kiedy to ten wielki Polak zakupił dobra Hrubieszowskie. Jednakże dopiero w 1811 r.  stał się prawnym ich właścicielem. Tereny te miały powierzchnię 6000 hektarów (12000 morgów) i oprócz miasta Hrubieszów znajdowało się tam kilka wiosek. Statut HTR zniósł w tych dobrach pańszczyznę i nadał chłopom prawo własności użytkowanej ziemi, a na własność wspólną przeznaczył lasy, stawy, część gruntów uprawnych oraz młyny, tartak, cegielnie itp. Towarzystwo prowadziło kasę pożyczkową, szpital, organizowało szkoły, udzielało stypendiów itp. HTR było wówczas jedną z najbardziej dojrzałych organizacji przedspółdzielczych w Europie. Do najwybitniejszych dzieł literackich Stanisława Staszica należą: "Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego" (1787), "Przestrogi dla Polski" (1790), "O ziemiorództwie Karpatów i innych gór  i równin Polski" (1815), "Ród ludzki" (1819-20). Ponadto przetłumaczył on wiele książek jak choćby "Epoki natury" Buffona.Staszic był w Warszawie postacią bardzo popularną, bohaterem licznych anegdot. Dzięki Jego staraniom i hojnie ofiarowanym funduszom wzniesione zostały do dzis istniejące: Pałac Staszica oraz pomniki - Mikołaja Kopernika i księcia Józefa Poniatowskiego; przeznaczył znaczne środki w swym testamencie na rzecz kilku warszawskich szpitali, na wydział lekarski UniwersytetuWarszawskiego i Instytut Głuchoniemych oraz na budowę dla ubogich Domu Przytułku i Pracyprzy ul. Wolskiej. Ten wielki Polak otrzymał za swe dokonania order  św. Stanisława I klasy. w 1815 r.  i order Orła Białego  w1824  r.  Zmarł 20 stycznia 1826 roku, a 24 stycznia odbył się jego pogrzeb będący wielką manifestacją. Grób Jego znajduje się przy dawnym kościele klasztornym Ojców Kamedułów na Bielanach.

A oto skrót najważniejszych wydarzeń
z życia Stanisława Staszica: